Molekül formülü nasıl belirlenir?

Molekül formülü, bir bileşiğin bir molekülünde hangi elementlerden kaç tane atom bulunduğunu gösteren kimyasal bir ifadedir. Bu formül, bileşiğin tam atomik bileşimini yansıtır ve molekülün kütlesini hesaplamak için kullanılabilir. Örneğin, suyun molekül formülü H₂O'dur, bu da iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomu içerdiğini belirtir.

Molekül formülünü belirlemek için genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:

• Elementel analiz veya deneysel verilerle bileşiğin yüzde bileşimini bulun.
• Yüzde bileşimini kullanarak basit formülü (ampirik formül) hesaplayın.
• Bileşiğin molekül kütlesini ölçün veya belirleyin (örneğin, kütle spektrometresi ile).
• Basit formülün kütlesini hesaplayın ve molekül kütlesine bölerek çarpanı bulun.
• Basit formülü bu çarpanla çarparak molekül formülünü elde edin.

Diyelim ki glikozun yüzde bileşimi: %40.00 karbon (C), %6.71 hidrojen (H) ve %53.29 oksijen (O). Molekül kütlesi 180 g/mol olarak ölçülmüş.

• Adım 1: Her elementin mol sayısını bulmak için yüzdeleri atom kütlelerine bölün (C: 12 g/mol, H: 1 g/mol, O: 16 g/mol).
• C: 40.00 / 12 ≈ 3.33 mol
• H: 6.71 / 1 ≈ 6.71 mol
• O: 53.29 / 16 ≈ 3.33 mol
• Adım 2: En küçük mol sayısına (3.33) bölerek basit oranları bulun.
• C: 3.33 / 3.33 = 1
• H: 6.71 / 3.33 ≈ 2.02 (yaklaşık 2)
• O: 3.33 / 3.33 = 1
• Adım 3: Basit formül CH₂O olur. Basit formül kütlesi: 12 + (2×1) + 16 = 30 g/mol.
• Adım 4: Molekül kütlesini basit formül kütlesine bölün: 180 / 30 = 6.
• Adım 5: Basit formülü 6 ile çarpın: C₆H₁₂O₆ (glikozun molekül formülü).

Bu adımları takip ederek, çeşitli bileşiklerin molekül formüllerini güvenle belirleyebilirsiniz. Pratik yapmak, bu süreci daha anlaşılır kılacaktır.