Yönetici Moleküller, Hücrenin sentezleme yaptığı en iri organik moleküllerdir. Bunların yapılarında c, h, o, n ve p vardır. İlk olarak hücre çekirdeğinde olduğu için, bunlara çekirdek nükleik asit denilmiştir.
Yönetici moleküller En çok çekirdekte bulunmasına karşın, hücrenin diğer organellerine de dağılım göstermiştir. Nükleik asitler organizmanın genetik bilgi deposu olarak bilinir.
Protein, karbonhidrat ve yağ benzeri diğer organik moleküllerden farklı kalıtım ile ilgili olmalarıdır. Zira kromozom ya da kromatin iplik yapısında DNA vardır. Tüm canlılarda bulunan, hücre yapı ve metabolizmasında çok önemli işlevi olan protein ve enzim gibi molekülün sentezini yönetmelerinden dolayı bunlara
yönetici moleküller denir.
Yönetici moleküller nelerdir?
Nükleik Asit Yapısı: Tüm nükleik asitler nükleotid adı verilen yapı birimlerinden oluşur. Bu durumda DNA ve rna polinükleotid zinciridir. Bunlar nükleotid, azotlu baz, beş karbonlu bir şeker ile fosforik asitten oluşur.
- Azotlu bazlar: Pürin ile pirimidin bazı olarak iki gruba ayrılır. Pürin bazı iki halka, Pirimidin bazı ise tek halkalıdır.
- Beş karbonlu şekerler: Riboz ile deoksiriboz olarak ikiye ayrılır. Riboz şekeri rna, deoksiriboz şekeri ise dna'nın yapısında yer alır.
- Fosforik asit: fosforik asit ise DNA ile rna da aynı içinde yer alır.
Deoksiribo Nükleik Asit: Deoksiribo Nükleik Asit
yönetici moleküller olarak hücre içerisinde hayati olaylara yön verir.
Çoğunlukla çekirdekte olan, dna'nın kloroplast ile mitokondride içerisinde varlığı tespit edilmiştir. Fakat organeller de yer alan dna'lar hücrenin kalıtım maddesi olarak görülmez. Faaliyetleri çekirdeğin dna'sına bağlı olarak gerçekleşir.
Dna Yapısı: DNA molekülü sarmal olarak bulunan bir moleküldür. Burada merdiven kenarlarını deoksiriboz şekeri ile fosfat molekülleri oluşturur. Hayatın devam etmesi için canlı hücrelerde binlerce farklı reaksiyonun gerçekleşmesi gerekir. Reaksiyonları farklı olan bu hücrelerin tümü canlı vücut sıcaklığı ile gerçekleşir. Ayrıca bu reaksiyonların çok hızlı olması gerekir.
böylesine hızlı reaksiyonun belli bir ısıda çok hızlı olarak gerçekleşmesini sağlayan biyolojik birer katalizörler olan bu enzimlerdir.
Enzimler ise protein yapıda olup DNA şifresine göre sentezlenir. Bu dna, her çeşit enzim ile protein sentezine şifre verip, hücrede bulunan olayları da dolaylı olarak kontrol eder. Hücre içinde çekirdeğin yani dna'nın yönetici molekül olduğu çeşitli deneyler ile ispat edilmiştir.
Ribo Nükleik Asidin Yapısı: Nükleotidlerin de birbirine bağlanması ile oluşan polinükleotid yapıda bir moleküldür. Bunlar çekirdek ve sitoplazmada da bulunur. Kendilerini eşleyemez. Bütün türleri DNA üzerinde ve onun şifrelerine göre sentezlenir. Bunun Üç türü vardır ve hepsi protein sentezi için görev alarak, hücrede yönetici molekül işlevi vardır.
